قدرت تصمیم گیری در کودکان

قدرت تصمیم گیری در کودکان

تصمیم گرفتن دارای معانی متفاوتی است. تصمیم گرفتن حتی در لحظات کوچک هم از اهمیت خاصی برخوردار است و فقط مختص لحظات حساس زندگی نمی باشد. 

اکثر ما در طول روز بارها با شرایطی مواجه شدیم که تصمیم گیری در آنها لازم است. توانایی تصمیم گیری و دارا بودن اطمینان خاطر در تصمیمات از وظایف هر پدر و مادر، کارمند و هر عضو مسولیت پذیر جامعه به شمار می رود. 

بعضی از افراد به طور غریزی توانایی تصمیم گیری دارند و در مقابل آنها بعضی از افراد وجود دارند که از پس تصمیم گیری در مورد کارهای کوچک هم بر نمی آیند.

خیلی از پدرها و مادرها وقتی می بینند که کودک در مورد چیزی تصمیم گرفته است به او برچسب ایرادگیر می چسبانند و فکر می کنند که آنها دنبال جلب توجه هستند. در صورتی که والدین باید در مورد فرزندشان که توانایی تصمیم گیری حتی در مورد نهار مورد علاقه اش ندارد، حتی نمی داند با کدام مداد بنویسد، احساس نگرانی کنند.

سرزمین عروسک پر از مطالب و نکات تربیتی، تفریحی، سرگرمی، قصه، شعر و کاردستی برای کودکان

خیلی از جوانان حتی برای یک خرید لباس، ساعت ها وقت صرف می کنند و در آخر هم به نتیجه ای نمی رسند. معمولا افرادی که به عدم توانایی در تصمیم گیری دچار هستند تا سنین بزرگسالی متوجه این معضل نمی شوند و تصور می کنند که فقط توانایی رسیدن به آرزوهایشان را ندارند.

ما باید به فرزندان خود آموزش دهیم که چگونه می توانند از شرایط ارزیابی درستی داشته باشند. آنها باید بتوانند نیازهای خود و تصمیم مورد نظرشان را تشخیص دهند و قادر باشند تا از میان چند گزینه معقول ترین را انتخاب کنند. 

والدین تا جایی که می توانند نباید تصمیم گیری های کودک را محدود کنند (مثلا فقط در مورد غذا یا اسباب بازی تصمیم بگیرند)، بلکه تا جایی که می توانند گزینه ها را باید افزایش دهند. با این کار درواقع اعتماد به نفس و حس کنجکاوی را در آنها افزایش داده اند.

کودکی که نمی تواند در مورد صبحانه اش تصمیم بگیرد، به طور قطع در آینده با مشکل مواجه خواهد شد و نمی تواند در مواجهه با مشکلات زندگی جان سالم به در برد.

بیشتر بدانید:  پیشولی و گنجشک | قصه صوتی کودکانه

شاید هل دادن کودکان به سمت تصمیم گیری اندکی دشوار به نظر رسد، اما باید سعی کنید که آنها را وادار به این کار کنید. چند لباس مختلف را پیش روی او قرار دهید و سپس سعی کنید که او را ناخودگاه به تصمیم گیری وادارید. او می تواند هر کدام از لباس ها را که نمی پسندد به ترتیب از دور خارج کند تا به هدف موردنظر دست پیدا کند، و یا می تواند ویژگی های لباس مورد علاقه اش را مطرح کند تا از این طریق سریعتر به نتیجه پایانی نزدیک شود. 

اگر کودک شما تصمیم خطرناک و مخربی را گرفت او را محدود نکنید. اجازه دهید با عواقب احتمالی آن روبرو شود. اگر تصمیم گرفت که به دلیل سیر شدن بقیه غذایش را نخورد پس بنابراین جایی برای دسر هم نخواهد داشت. اگر لباس مورد علاقه برادرش را بر تن می کند، باید خودش آنرا بشوید و از این بابت از برادرش عذر خواهی هم بکند. 

یکی از مهمترین نکات در هنگام تصمیم گیری دارا بودن اعتماد به نفس بالا است. اگر فرزند شما به توانایی هایش در مورد کاری که انجام می دهد، اطمینان نداشته باشد، هیچ گاه قادر نخواهد بود که به منظور تصمیم گیری مسائل مختلف را مو شکافی کند. 

باید از توانایی های کودک خود پشتیبانی کنید و او را به خاطر تصمیم گیری هایش تشویق نمایید؛ چنین کارهایی به عنوان ابزاری برای بالا بردن اعتماد و اطمینان در کودک شناخته می شوند. عباراتی نظیر: " انتخاب بلوز آبی کار بی نظیری بود" یا " انتخابت برای خوردن نان و پنیر برای صبحانه واقعا عالیه،" اطمینان خاطر دوباره ای را در ذهنشان بیدار می سازد که: آری، آنها هم قادر به تصمیم گیری هستند. 

اگر می خواهید فرزندانتان کاملا مطمئن باشند، باید به آنها اجازه داده شود که تصمیمات مختلفی در مورد موضوعات متفاوت بگیرند. یک فرد کم سن و سال باید متوجه شود که در هر لحظه از زندگی باید تصمیم های مهمی بگیرد. انتخاب هایی نظیر اینکه با چه کسی در داخل حیاط بازی کنم، برای صبحانه چه بخورم؛ همه و همه از مواردی هستند که پایه تصمیم های مهم تری را که او قرار است در آینده برای زندگیش بگیرد را طرح ریزی می کنند. 

بیشتر بدانید: کمک به تصمیمات کودکان

برای او خاطر نشان سازید که سوال کردن و کمک خواستن در مواقع حساس بلامانع است. اما در عین حال باید تنها بر اساس عقاید و اعتقادات خود عمل کند. برایش روشن کنید که هر روز تصمیم های زیادی می گیرد و تمام آنها به عنوان تمریناتی برای آمادگی که برای سال های آتی لازم دارد، به شمار می روند. 

زمانی که کودک بالاخره تصمیم خود را می گیرد و برای بیان آن از سمت اتاقش به سوی شما می آید، اگر مکررا از او ایراد بگیرید و کارهایش را به چشم یک منتقد نگاه کنید، مسلما اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و شما نیز از هدف اصلی خود که همان ایجاد اطمینان در تصمیم گیری است، دور خواهید شد. 

به نقاط مثبت تصمیم او نگاه کنید، و انگشت خود را فقط بر روی اشکالات و کاستی های قضیه نگذارید. از عباراتی از این دست استفاده کنید: "بذار یک انتخاب دیگه داشته باشیم" یا " نظرت در مورد یک انتخاب دیگه چیه؟" او را به خاطر تصمیمش تشویق کنید، اما در عین حال زیرکانه او را به سمت انتخاب مجدد رهنمون سازید.

مطالب بیشتر در >>> : قدرت تصمیم گیری در کودکان

آیا بوسیدن کودکان کار درستی است؟

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

کودکان بسیار دوستداشتنی و قابل ستایش هستند. در هر جمعی که کودکی وجود دارد ناخودآگاه تمام توجه بزرگسالان به سمت کودک است. همه دوست دارند او را ببوسند و با او بازی کنند.

کودکان بسیار دوست داشتنی و قابل ستایش هستند. در هر جمعی که کودکی وجود دارد ناخودآگاه تمام توجه بزرگسالان به سمت کودک است. همه دوست دارند او را ببوسند و با او بازی کنند. اما در این گفتار با شما هستیم با دلایل قانع کننده از اینکه هرگز نباید اقدام به بوسیدن لب کودک کنید!

نکته : برای دیدن مطالب، شعرها و داستان های بیشتر و جذاب روی کلمات آبیکلیک کنید

بوسیدن لب کودک ممنوع

اگر والدین کودکی هستید همواره مطمئن شوید که به خوبی مراقب بهداشت فرزندتان هستند. همواره با یک دستمال مرطوب ضد عفونی کننده صورت و دستهای او را پاک کنید تا باکتری های بیماری زا نتوانند او را بیمار کنند. در ادامه به شما خواهیم گفت که چرا بوسیدن لب کودک ممنوع است!

نکته مهمی که باید بدانید این است که مشکل دیگری وجود دارد و آن این است که اگر پای نوعی باکتری خاص در میان باشد هیچ گونه تمیز کردنی به کمک کودک نمی آید. این باکتری می تواند بسیار برای کودک شما خطرناک باشد.

در پاسخ به این سوال که چرا بوسیدن لب کودک ممنوع است باید گفت متاسفانه در فرهنگ ایرانی که نه گفتن کاری بسیار سخت است و نه شنیدن بسیار سخت تر! اگر والدین کودکی از فردی بخواهند که او را نبوسد موجبات دلخوری پیش می آید. اما همه باید بدانند که بوسیدن کودک و مخصوصا بوسیدن لب کودک می تواند تبعات جانی برای او در پیش داشته باشد!

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

زمانی که فرزند کلر هندرسون، بروک متولد شد بسیاری برای دیدن نوزاد به بیمارستان آمدند. یکی از عیادت کنندگان بدون اینکه خودش بداند حامل ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1) بود. این ویروس بسیار شایع است و حدود ۶۷ درصد مردم بدون علم به وجود این ویروس در بدن شان زندگی می کنند. این ویروس همان عامل تبخال است! بدن یک فرد بزرگسال به خوبی می تواند با این ویروس مبارزه کند و در بدترین حالت تبدیل به یک تبخال می شود.

ویروس تبخال در کودکان

اما برای یک کودک اینطور نیست و می تواند مانند فرزند کلر کشنده باشد! در ادامه پاسخ به این سوال که چرا بوسیدن لب کودک ممنوع است باید گفت، زمانی که کلر در حال شیر دادن به فرزندش بود متوجه زخم هایی در اطراف دهان نوزاد شد. او به پزشکان بیمارستان اطلاع داد و پزشکان به او گفتند که ویروس HSV-1 در سه ماه اول زندگی نوزاد می تواند موجب آسیب های جدی مغزی و کبدی شود.

خوشبختانه شرایط بروک قابل درمان بود ولی همه والدین به اندازه کلر خوش شانس نیستند! متاسفانه دو کودک ۱۱ و ۲ ماهه در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ فقط به خاطر یک بوسه کوچک دچار این ویروس شده و جان خود را از دست دادند. بدن کودکان هنوز آنتی بادی های لازم برای مبارزه با بسیاری از ویروس ها از جمله HSV-1 را ندارد.

نکته : برای دیدن مطالب، شعرها و داستان های بیشتر و جذاب روی کلمات آبیکلیک کنید

بوسیدن کودکان

چگونه کودک خود را از ویروس HSV 1 محافظت کنیم؟

حال که از اینکه بوسیدن علی الخصوص بوسیدن لب کودک چقدر می تواند برای او خطرناک باشد مطلع شده اید بهترین راه برای محافظت از او نبوسیدن کودک است. حتی اگر مطمئن هستید که حامل ویروس نیستید باز هم از بوسیدن صورت و لب های کودک خودداری کنید.

همواره کودک تان را از لحاظ این علائم بررسی کنید و اگر مشکلی وجود داشت هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید چرا که درمان زودهنگام می تواند نجات دهنده جان کودک باشد:

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

تب

سوزش و خارش ناحیه لب و صورت

بروز تبخال در صورت

کج خلقی

لطفا این مطلب را با کسانی که دوستشان دارید در میان بگذارید تا همه از خطرات بوسیدن لب کودک و نوزاد مطلع شوند. این بهترین راه برای حفظ جان کودکان دلبند شماست.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

چگونه کودکمان را از پوشک بگیریم

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

یکی از دغدغه‌های همیشگی والدین در مورد کودکانشان، موضوع توالت رفتن و از پوشک گرفتن آنهاست. اینکه چه سن و سالی برای این کار مناسب است و چگونه به کودک آموزش دهند که در این مورد به استقلال برسد، سوالاتی است که در این یادداشت به آن پاسخ خواهیم داد.

از پوشک گرفتن کودک

نکته : برای دیدن مطالب، شعرها و داستان های بیشتر و جذاب روی کلمات آبیکلیک کنید

بهترین سن

دو سالگی، معمولا اولین زمان برای گرفتن کودک از پوشک است. اما این یک قانون نیست. شما می‌توانید هرگاه که کودک برای این کار آماده بود، شروع کنید. بهترین سن برای این پایان سه سالگی است. معمولا کودکان از ۱۸ ماهگی می‌توانند ادرار خود را کنترل کنند، البته این سن تقریبی است و در همه کودکان یکسان نیست. اگر کودک شما دارای این علائم بود یعنی به لحاظ جسمی آماده است: 

از پوشک گرفتن کودک

۱.از پوشیدن پوشک فرار کند یا هنگام پوشیدن پوشک گریه و مقاومت کند 

۲. نسبت به دستشویی رفتن والدین کنجکاوی نشان دهد 

۳. توانایی فهمیدن دو کار را به صورت همزمان داشته باشد 

۴.بتواند پنج دقیقه بنشیند 

۵. بتواند شلوارش را خودش در بیاورد 

۶. وقتی شما سرپایش می‌گیرید بدون اینکه به او بگویید دستشویی کند.

به این نکات دقت داشته باشید

قبل از شروع آموزش دقت داشته باشید که کودک نباید اسهال یا یبوست داشته باشد، این باعث می‌شود که دوره آموزش‌ برای او طاقت فرسا شود. دخترها زودتر از پسرها می‌توانند این دوره را بگذرانند. در دوره آموزش کودک، می‌توانید شب‌ها او را پوشک کنید. انجام این کار تا سن سه سال و نیم بدون اشکال است.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

خودتان را آماده کنید

برای این دوره آموزشی نه تنها کودک که شما نیز باید آماده باشید. برنامه ریزی کنید که دوران آموزش مصادف با سفر یا آمدن مهمانی که قرار است چند روز در منزل‌تان بماند، نباشد. بهترین فصل برای آموزش کودک فصل تابستان است. نباید در این دوران چند آموزش را با هم به کودک تحمیل کنید. جدا کردن محل خواب کودک یا گرفتن او از شیر را برای زمان‌های دیگر بگذارید.

امکانات لازم

برای کودک‌تان لگن خوب بخرید. می‌توانید چند لگن و در رنگ‌های متنوع تهیه کنید. بگذارید خودش انتخاب کند و اولین لگنی را که آن را برداشت و با آن شروع به بازی کرد را بخرید. لگن باید برای چند روز به وسیله بازی کودک تبدیل شود. لگن را در این چند روز مقابل تلویزیون یا در اتاق خواب کودک قرار دهید تا به آن عادت کند. سپس لگن را به دستشویی برده و در محل ثابتی قرار دهید. اگر به خانه مادرتان زیاد رفت و آمد می‌کنید، لگنی هم‌شکل و هم‌رنگ لگن در منزل برای فرزندتان تهیه کنید و در دستشویی آنجا هم قرار دهید.

عجله نداشته باشید

برای این کار به هیچ وجه عجله نداشته باشید. در غیر این صورت زحمت خودتان برای شست و شوی خرابکاری‌های فرزندتان بیشتر خواهد شد. کودک در این مورد باید به آمادگی جسمی و روحی برسد. برای کسب آمادگی کودک باید او را تشویق کنید. این تشویق حتما باید به صورت مادی باشد. به عنوان مثال برایش خوراکی‌هایی را که دوست دارد تهیه کنید. بستنی و لواشک‌های دست‌ساز خودتان می‌تواند گزینه‌های مناسبی باشد. تشویق‌ها باید در ابتدا پررنگ و به مرور کمرنگ و حذف شود.

یک محیط شاد و رنگارنگ

برای اینکه کودک به دستشویی رفتن بیشتر ترغیب شود آنجا را کاملا تمیز کنید. عکس‌های زیبا روی دیوارش بچسبانید و چند اسباب بازی مخصوص برای بازی در آنجا برای کودکتان تهیه کند. همچنین روی لگن او را هم می‌توانید با برچسب‌های شخصیت‌های مورد علاقه‌اش تزئین کنید.

یا می‌توانید آنجا برایش کتابی که دوست دارد را بخوانید تا زمان برایش راحت‌تر بگذرد.

نکته : برای دیدن مطالب، شعرها و داستان های بیشتر و جذاب روی کلمات آبیکلیک کنید

از پوشک گرفتن کودک

قدم اول

همین که کودک از خواب بیدار شد او را سر لگن بنشانید و از او بخواهید کارش را انجام دهد. اسباب‌بازی‌هایی که برایش تهیه کردید را به او بدهید تا با آنها بازی کند. بعد از تمام شدن کارش او را ببوسید و برای بیست دقیقه او را باز بگذارید. بعد دوباره او را پوشک کنید. بعد از دو ساعت پوشکش را باز کنید، اگر خشک بود دوباره او را روی لگن بنشانید و اگر خیس بود یعنی کودک زودتر از دو ساعت ادرار می‌کند. به این ترتیب فواصل زمانی نیاز کودک به دستشویی رفتن را محاسبه کرده و از این به بعد در زمان مناسب او را به دستشویی ببرید. در این دوره حتما کودک باید در فاصله دو ادرار پوشک شده باشد. به این صورت عادت می‌کند در زمانی که او را باز می‌کنید ادرار کند. عادت کردن کودک به این وضعیت یک هفته تا سه هفته زمان می‌برد. بعد از اینکه کودک به این وضعیت عادت کرد دیگر بین زمان دستشویی رفتن او را پوشک نکنید. بهتر است اگر کودک‌تان مایل است که خودش را بشورد این کار را با نظارت خودتان به او بسپارید.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک 

فقط ده دقیقه

اگر کودک‌تان بیشتر از ده دقیقه روی لگن نشست و هیچ کاری نکرد، به اجبار از او نخواهید که ادرار کند. او را از دستشویی بیرون بیاورید و یک ساعت بعد دوباره او را به دستشویی برگردانید. اگر کودک‌تان از دستشویی کردن می‌ترسد برای او توضیح دهید که این کار نه تنها برایش هیچ ضرری ندارد بلکه بسیار هم مفید است.

از پوشک گرفتن کودک

شب ادراری

برای گرفتن کودک از پوشک در شب، باید ببینید که کودک شما جزو کدام است. دسته‌ای که همیشه شب‌ها پوشکش خشک است و نزدیک صبح خیس می‌شود یا دسته‌ای که تمام شب پوشکش خیس است. کودکانی که صبح پوشک‌شان را خیس می‌کنند، باید صبح زود بیدارشان کنید و رروی لگن بنشانید. این در مورد کودکان زیر دو سال توصیه نمی‌شود. اما کودکی که شب تا صبح پوشکش خیس است یعنی به هیچ وجه برای گرفتن پوشک آماده نیست و باید فعلا صبر کنید. اگر از این مرحله هم به خوبی عبور کردید ولی پس از مدتی فرزندتان دچار شب ادراری شد این یعنی شرایط روحی او تغییر کرده، خسته است یا اینکه شب مایعات زیادی خورده است.

وسواسی نباشید

توجه داشته باشید که در این دوره شما باید وسواس را کنار بگذارید. هر اندازه که کودک شما برای این کار آماده باشد به هر حال مشکلاتی از نظر تمیزی و بهداشت خواهید داشت. اگر بسیار وسواسی هستید می‌توانید برای یک تا دو ماه فرش‌های‌تان را لوله کرده و گوشه اتاق بگذارید یا برای مدتی بی‌خیال دکور خانه شوید. همچنین برای تمیز ماندن خانه‌تان لازم نیست به کودک مایعات کمتر بدهید. این کار باعث ایجاد یبوست و درد در کودک خواهد شد و او را از لگن بیزار خواهد کرد. چرا که تصور می‌کند به خاطر نشستن روی لگن دچار چنین دردی شده است.

نکته : برای دیدن مطالب، شعرها و داستان های بیشتر و جذاب روی کلمات آبیکلیک کنید

عصبانیت ممنوع

در دوره آموزش کودک، باید بر اعصاب‌تان مسلط باشید و کودک را تنبیه نکنید. فریاد کشیدن سر کودک مسئله را پیچیده‌تر خواهد کرد. علاوه بر این دعوا کردن باعث می‌شود که کودک تصور کند دستشویی کردن یک اشتباه بزرگ است و دچار سرخوردگی شود. این احتمال وجود دارد که کودک در سه، چهار روز یا هفته اول به خوبی با شما همکاری کند اما بعد خسته شود و دوباره به روزهای قبل از آموزش برگردد. در این حالت به او فرصت دهید و چند روزی را برای استراحت او در نظر بگیرید.

از پوشک گرفتن کودک

آموزش‌های یکسان

برای به خوبی سپری شدن این دوره، کودک باید تحت آموزش‌های یکسان قرار بگیرد. اگر او را به خانه مادرتان می‌برید، به مادرتان بسپارید که دقیقا مثل شما او را آموزش بدهد تا کودک دچار سردرگمی نشود. حتما بعد از تمام شدن کار کودک حتی در صورتی که دست‌های او به هیچ چیز آلوده‌ای برخورد نکرد، دست‌هایش را بشویید. کودک باید یاد بگیرد که بعد از هر بار دستشویی رفتن باید دستان خود را بشوید.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

بازی با عروسک، موثر در رشد شخصیت کودکان

بازی با عروسک، موثر در رشد شخصیت کودکان

عروسک بازی

از گذشته‌های دور نسبت به "بازی" نگرش‌های مثبت و منفی وجود داشته است. عده‌ای بازی را صرف بی‌هدف انرژی‌های انباشته شده، لذت آنی و رفتارهای زائد و بیهوده تلقی کرده‌اند؛ در حالی‌که، برخی از آن را زیباترین و پاک‌ترین فعالیت در جهت شکوفایی و رشد کودک می‌دانند.

به گزارش سرویس «اجتماعی» ایسنا، بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان و مهم‌ترین فعالیت او به شمار می‌رود که در عین سرگرم‌کننده بودن، کارکردهای مهم دیگری نیز دارد. هر یک از این کارکردها به جنبه‌ای از زندگی کودک مربوط می‌شود و او را برای به زندگی بزرگسالی آماده می‌کند.

بازی انعکاس فعالیت‌های درونی کودک و میل به خوشی، آزادی و رضایت اوست که صفا و آرامش را برایش به ارمغان می‌آورد. روانشناسان معتقدند کودک در فعالیت‌های خودجوش باید آزاد گذاشته شود. در جریان بازی نیروهای ذهنی و جسمی کودک همراه با دقت، تخیل، نظم و ترتیب و چالاکی رشد می‌یابند. علاوه بر این، بازی محرک و انگیزه‌ای است که در جهت کسب تجارب اجتماعی از آن استفاده می‌شود. کودک از راه بازی می‌تواند به استعدادها، توانایی‌ها، خواست‌ها، ضعف‌ها و نکات مثبت و منفی خود پی ببرد و با شناخت ویژگی‌های خود، ساخت شخصیت خویش را تحکیم بخشد.

بازی به عنوان فرآیندی چندبعدی، به نحوی قابل توجه، در خدمت تکامل و رشد کودک است و می‌تواند راهی برای تخلیه انرژی‌ها در سیر مورد نظر باشد. کارل گروس، از صاحبنظران قرن نوزدهم، اعتقاد دارد بازی عاملی است برای رشد نیروهای خام و آماده‌سازی آنها برای استفاده در زندگی. بازی فرآیند یادگیری را برای کودک، این انسان کوچک، لذت‌بخش می‌کند و همچنین به ارضای بسیاری از نیازهای اساسی و زیربنایی او منجر می‌شود. اهمیت بازی در مباحث روانشناسی رشد تا حدی است که صاحبنظران آن را «تفکر کودک» نامیده‌اند.

بازی وسیله‌ای برای بیان احساسات، برقراری ارتباط، توصیف تجربیات، آشکار کردن آرزوها و خودشکوفایی است. فعالیت بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محیط است که از این طریق او خود را در می‌یابد و دنیا را درک می‌کند.

بازی به کودکان اجازه می‌دهد هنگامی که سایر شکل‌های بیان کردن ناممکن‌اند، به بیان خود بپردازند. بازی فرصت بی‌همتایی برای بزرگسالان فراهم می‌کند تا دنیا را از دیدگاه‌ها کودک درک کنند و از آنجا که برای کودکان فعالیتی بسیار لذت‌بخش است، آنان را تغریب می‌کند تا آرام باشند، حالت دفاعی خود را که ممکن است داشته باشند، کاهش دهند و احساساتشان را بی‌پرده بیان کنند. بازی همچنین به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی مفیدی به دست آورند و رویکردهای جدید و کارآمد حل مساله را آزمایش کنند.

کودکان از طریق بازی ارتباط برقرار می‌کنند. مشکلات کودکان در جریان رشد اغلب با عدم توانایی بزرگسالان برای درک آنها توام است. اکثر بزرگسالان از کودکان انتظار دارند که با آنها از همان طریق که خود راحت‌ترند، ارتباط برقرار کنند؛ یعنی ارتباط کلامی. آنها به جای اینکه با کودک، کودکانه رفتار کنند، از او انتظار دارند که رفتار خود را تا حد یک بزرگسال برساند.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

کودکان سعی می‌کنند خود را بفهمانند

کودکان سعی می‌کنند خود را بفهمانند؛ هرچند که اغلب از طریق کلامی موفق نیستند. میان آنچه از زبان کودکان فهیمده می‌شود و آنچه کودکان بیان می‌کنند، تفاوت وجود دارد.

کودکان معمولا فراتر از آنچه بیان می‌دارند، درک می‌کنند. اکثر بزرگسالان قادرند احساسات (درماندگی، اضطراب و...) و مشکلات شخصی خود را در قالب کلام اظهار دارند؛ در حالی که محدود کردن کودکان به بیان خود از طریق کلامی در ارتباطی که باید بین کودک و مشاور به وجود آید، محدودیت‌های غیرلازم و غیرواقعی را ایجاد می‌کند. به ویژه اگر این ارتباط یک تجربه درمانی باشد.

بازی برای کودکان مساوی صحبت با بزرگسالان است. کودکان در صورتی که فرصت یابند، احساسات و نیازهای خود را ازطریق بازی، به همان صورت و روشی که مشابه روش بزرگسالان است، بیان می‌دارند. بیان کودکان در مواردی نظیر ترس، عصبانیت، شادمانی، ناکامی شبیه بزرگسالان است. انواع بازی‌ها در نقش کلمات کودکان هستند و بازی‌های مختلف می‌توانند برای کودکان فرصتی فراهم آورند تا احساسات و مشکلات خود را همانگونه که تجربه کرده‌اند، بیان دارند.

نقش‌بازی در رشد اجتماعی کودک

از بعد رشد اجتماعی، تعامل در بازی با دیگر کودکان، کودک را قادر می‌کند تا تصورش را از خود و دیگران به صورت عام رشد دهد. کودکی که بازی می‌کند نقش خود را به طور مرتب تغییر می‌دهد و مجبور می‌شود چشم‌انداز خود را نیز متفاوت سازد. در بازی‌های گروهی که مقررات و قواعد دارند، بازیکن باید نقش دیگر بازیکنان را بداند و همچنین توانایی برعهده گرفتن نقش دیگران را در خود رشد و توسعه دهد تا از طریق پیش‌بینی آنچه در آینده اتفاق می‌افتد، بتواند رفتار خود را با آن سازگار کند. کودک شروع به ارزیابی توانایی‌های خود در مقابل دیگران می‌کند و هویت یا تصور از خود را بهبود می‌بخشد.

کودکانی که با دیگر بچه‌ها بازی می‌کنند، هویت خود را بهتر کشف می‌کنند. آنها از طریق بازی کردن نقش‌های متنوع بزرگسالان، مقررات اجتماعی و معیارهایی که رفتار بازیگر را تنظیم می‌کند، می‌آموزند. بازیگر باید یاد بگیرد که به قواعد بازی، حتی زمانی که انگیزه‌های آنی او را به سوی یک رفتار کاملا متفاوت سوق می‌دهد، پایبند باشد.

بازی با عروسک، موثر در رشد شخصیت کودکان

علاوه بر این، کودک در حین بازی خود را در موقعیت‌های اضطراب‌آور و ترسناک قرار می‌دهد و با همراهی عروسک به جست‌وجوی راه‌حل می‌پردازد و از این طریق تسلط خود را بر موقعیت‌ها افزایش می‌دهد. کودکی که از مراجعه به دکتر هراس دارد، با همکاری عروسکش نقش‌های بیمار و پزشک را بازی می‌کند و از این طریق تسلط خود را در موقعیت‌هایی که احتمالا پیش خواهد آمد مجسم می‌کند و تا حدی بر نگرانی و ترسش فائق می‌آید.

همچنین بازی ممکن است معانی خاص و مهمی برای برخی از کودکان داشته باشد و تمایلات گوناگون آنها را به صورت نمادین ارضا کند اما مطمئنا نمی‌تواند برای همه بازیکنان همان مفهوم خاص را داشته باشد. بازی به خصوص با عروسک، علاوه بر موارد ذکر شده قبل می‌تواند در رشد شخصیت کودک تاثیرات بسزای دیگری نیز داشته باشد.

بازی و رشد خلاقیت‌ها

کودک در نقش‌هایی که تمرین می‌کند، تجدیدنظر می‌کند و قسمت‌های جدید را جایگزین قسمت‌های قبل می‌کند. از این طریق تجارب خود را با ادراکات و شناخت‌های جدیدش تلفیق می‌کند. این بازسازی‌ها و ترکیب‌ها به رشد قدرت آفریندگی و خلاقیت او کمک می‌کنند.

کمک به درک تشخیص کودک

او در حین بازی با عروسک مهارت‌هایی را برای ایجاد ارتباط با دیگران به دست می‌آورد. توقعات دیگران از خود را در حین عروسک‌بازی ارزیابی و آرزوهای خود را نیز ابراز می‌کند. این راهی برای شناخت او از زندگی و مسائل آن است.

کودک در حین بازی عروسکش را بغل می‌کند، به گردش می‌برد، به او غذا می‌دهد، این اعمال فرصت تمرین و تکرار حرکات فیزیکی را برای کودک فراهم می‌آورد و بالطبع او را در به کارگیری اعضایش صاحب تجربه می‌کند.

تقویت اعتمادبه‌نفس

عروسک هم صحبت و مخاطبی است که پیوسته همراه کودک است و هر زمان کودک اراده کند مورد مصاحبت او قرار می‌گیرد. مخاطبی که هیچ‌گاه از صحبت کودک خسته نمی‌شود، چشم‌هایش پیوسته باز است و حواسش پرت نمی‌شود، هنگام صحبت کردن کودک خمیازه نمی‌کشد یا راه آشپزخانه را در پیش نمی‌گیرد و یا حتی به او گوشزد نمی‌کند که گرفتار است. حرف‌های تکراری کودک را گوش می‌دهد، هرگز وسط حرف‌هایش نمی‌دود، در حین صحبت اشکالات تلفظی‌اش را اصلاح نمی‌کند و یا برای روند کند صحبت او بی‌تحمل نیست. با توجه به موارد ذکر شده این نکته قابل توجه است که ارتباط کودک با عروسک یک رابطه ساده و بی‌ارزش نیست که برخی والدین تنها برای پر کردن اوقات فراغت از آن استفاده می‌کنند. این ارتباط مبانی اساسی ارتباط عمیق و گسترده روانی – اجتماعی کودکان را در دوره‌های بعدی رشد و تکامل شخصیت آنها پی‌ریزی می‌کند و باعث می‌شود آنها در آینده بتوانند با قدرت تحلیل بهتر و تجارب مثبت‌تری به روابط خود با دیگران در جامعه ادامه بدهند.

بازی ابزاری برای تجربه پیدا کردن

بازی راهی برای تجربه کردن هستی توسط ادراک است و کودک از این راه خود را انسانی آزاد، مستقل و توانمند می‌یابد. در واقع، کودک از راه بازی آنچه را کسی نمی‌تواند به او بیاموزد، یاد می‌گیرد.

بازی و رشد ذهنی

بازی امکان تجربه و تعامل‌های مستقیم با عوامل محیطی را برای کودک فراهم می‌کند. بازی نه‌تنها بر رفتارهای هوشمندانه و قابل مشاهده کودک اثر دارد بلکه بر ساخت فیزیولوژیکی مغز او نیز تاثیری انکارناپذیر می‌گذارد. برای مثال، موش‌هایی که در معرض محرک‌های محیطی قرارگرفته بودند از نظر مواد شیمیایی فعال کننده یا کند کننده در محل اتصال دو عصب غنی‌تر بودند. اولیور در سال 1958 ضمن مطالعاتی که روی کودکان عقب مانده ذهنی در انگلستان جام داد، آنها را به دو دسته تقسیم کرد. گروه آزمایشی او به آموختن مفاهیمی از طریق بازی که روزانه چند ساعت انجام می‌گرفت، مشغول شدند و گروه کنترل صرفا به آموزشی سنتی یعنی مطالعه در طول روز پرداختند. نتایج به دست آمده نشان دادند که کودکان گروه آزمایشی در انجام دادن تکالیف خود موفق‌تر از گروه کنترل بودند و در آزمون‌های گوناگون، نمره هوش بهتری به دست آوردند. 

کودکان مفاهیم عمده‌ای را که ساخت ذهنی انسان را شکل می‌دهد از طریق بازی در می‌یابند. آشنایی او با مفاهیم پایه همچون فضا، کمیت، ساخت، شکل و... صرفا از طریق بازی حاصل می‌شود. جالب آنکه بازی خود یکی از بهترین راه‌های مطالعه چگونگی رشد فرآیندهای ذهنی کودک است. چنانچه «پیاژه» ضمن مشاهده بازی کودکان خود موفق به کشف قوانین رشد ذهنی شد.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک

هوفمان عقیده دارد بازی‌های تخیلی درسنین کودک نقش برجسته‌ای در افزایش نیروی سازندگی و زندگی عاطفی کودکان ایفا می‌کنند. کودک در سنین اولیه زندگی علاقه زیادی به تغییر و دست کاری اشیا دارد. این تمایل باعث می‌شود که او اسباب‌بازی‌های خود را از یکدیگر جدا سازد و دوباره با سر هم کردن آنها طرحی جدید پدید آورد و آنگاه به افسانه‌پردازید و داستان‌سرایی در مورد ساخته خود متوسل شود. تمامی این موارد باعث پرورش نیروی تخیل کودک می‌شود و قدرت ابتکار و هوش او را افزایش می‌دهد.

آشنایی کودک با خود نیز ازطریق بازی انجام می‌گیرد و بازی کامل‌ترین مجموعه تجربه‌های حسی و حرکتی را در اختیار او قرار می‌دهد. در سال 1932 وان الستاین میانگین میدان توجه هفت دقیقه‌ای دو ساله‌ها را به دست آورد. این میانگین نشان می‌داد که میدان توجه یکی از کشش‌های بلوغ است اما در مطالعات بعدی میدان توجه کودکان به جای بازی با یک اسباب‌بازی ساده، مدت زیادتری با اسباب‌بازی‌های مشخص و تقریبا پیچیده اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که میدان توجه بیش از آنکه به سن مربوط باشد یکی از کنش‌های نوع اسباب‌بازی است. اگر تکالیف تعیین شده به اندازه کافی جذاب باشند، حتی کودکان خردسال هم دارای میدان توجه وسیعی هستند.

نقش‌درمانی بازی

بازی ابزاری طبیعی است که کودکان از طریق آن می‌توانند خودشان را بیان کنند.

بازی موجب برانگیخته شدن افکار و کسب تجربیات و نتایج زیاد می‌شود. در مواردی نیز می‌تواند نقش درمانی داشته باشد. بازی درمانی یکی از رایج‌ترین شیوه‌هایی است که اغلب روانشناسان بالینی، روان تحلیلگران و مشاوران برای درمان مشکلات عاطفی کودکان به کار می‌برند. کودکی که موقعیت مصاحبه رسمی ممکن است برایش تجربه‌ای ناراحت کننده باشد، هنگامی که وسیله بازی آشنایی را می‌بیند، احساس راحتی بیشتر می‌کند. بازی در درمان کودکان وسیله و ابزار ارتباطی است که با کلمات، یعنی وسیله ارتباط بزرگسالان، قابله مقایسه است. انواع بازی‌ها و اسباب‌بازی‌ها کلمات کودکان هستند و اگر به دقت انتخاب شوند، می‌توانند برای کودکان فرصتی فراهم آورند تا احساسات و مشکلات خود را همانگونه که تجربه کرده‌اند، بیان دارند. بازی برای کودک یک زبان است. بزرگسالان توسط زبان کلامی ارتباط برقرار کرده و از آن استفاده می‌کنند. بازی درمانی به کودک این اجازه را می‌دهد تا از طریق آن به بیان احساسات، مشکلات و استرس‌های خود بپردازد و در نتیجه بر مشکلات خود فائق آید.

به گزارش ایسنا، به نقل از مجله رشد؛ بازی وسیله‌ای است که کودک از طریق آن، تجارب آسیب‌رسان را کنترل می‌کند و مهارت می‌یابد. برای مثال، کودکی که مدتی بیمار و یا در بیمارستان بستری بوده است، فعالیت‌هایی مثل تزریق آمپول به عروسک یا دوستانش را نشان می‌دهد یا کودکانی که درگیر جنگ، زلزله و مشکلات خانوادگی مثل طلاق یا مرگ هستند، در بازی‌هایشان طوری برخورد می‌کنند که می‌خواهند از آن استرس و فشار رهایی یابند. متخصصان کودک در مطالعات انجام شده متوجه این موضوع شده‌اند که از طریق بازی می‌توان بر احساسات منفی و فشارزا در کودک با برون‌ریزی این احساسات غلبه کرد. اهمیت بازی برای کودک تا آنجاست که می‌تواند وی را از بزرگسالی به هنجار یا نابهنجار سازد.

برای کودکانی که قادر به بیان مشکلات و ناراحتی‌هایشان از طریق گفت‌وگو نیستند، بازی می‌تواند بهترین عامل برای شناخت و درمان اختلالات آنان باشد. بازی درمانی یکی از خدمات انسانی است که می‌تواند یک نسل را از مشکلات روانی، اجتماعی و خانوادگی نجات بخشد و فرزندان سالمی را به جامعه تحویل دهد.

کودکان بسیار خردسال برای آنکه به سلامت بزرگ شوند، لازم نیست خواندن و نوشتن را بلد باشند اما قطعا نیاز دارند بدانند که چگونه بازی کنند.

مجله اینترنتی سرزمین عروسک